HAROLD II
950 lat temu, 14 października 1066 zginął w bitwie pod Hastings (East Sussex), wieku ok. 44 lat (ur. ok. 1022), HAROLD II [Harold Godwinson, staroang. Harold Godpinson, przedostatni anglosaski król Anglii; syn Godwina, earla Wessexu i Gytha Thorkelsdotter, spowinowaconej z Kanutem Wielkim, szwagier św. Edwarda Wyznawcy; po śmierci ojca (1053) odziedziczył jego tytuł, w 1057 otrzymał we władanie pogranicze walijskie, a w 1058 został również hr. Herefordu; stał na czele opozycji magnatów anglosaskich, sprzeciwiających się faworyzowaniu przez król Edwarda przybyszy z Normandii; w 1056 posłował do Ratyzbony, gdzie negocjował z królem Węgier Andrzejem I powrót do Anglii ostatniego męskiego krewnego Edwarda Wyznawcy – Edwarda Wygnańca (który w 1057 powrócił, lecz wkrótce zmarł, pozostawiając nieletniego syna, Edgara/Æthelinga); w kampanii (1062) przeciwko walijskiemu księciu Gruffyddowi zyskał sławę wybitnego dowódcy; w 1064, w niejasnych okolicznościach, znalazł się na dworze księcia Normandii, Wilhelma II (zwanemu Bastardem, a później zwycięzcą), w Ponthieu (wg jednej z wersji miał potwierdzić w imieniu Edwarda domniemane przyrzeczenie sukcesji korony angielskiej Wilhelmowi z 1051); z pewnością wziął udział w wyprawie Wilhelma przeciwko księciu Normandii – Conanowi II oraz został pasowany przez Wilhelma na rycerza; po śmierci Edwarda (5 I 1066) oznajmił, że król na łożu śmierci naznaczył go swoim spadkobiercą; zgromadzenie tanów anglosaskich (witan) uznało go i został on natychmiast koronowany w przez (ekskomunikowanego) abpa Stiganda (była to pierwsza koronacja dokonana w Opactwie Westminsterskim); w sukcesji pominięty został (uznany przez tanów za zbyt młodego i niedoświadczonego) ostatni potomek Alfreda Wielkiego – Edgar/Ætheling (ok. 1051 – ok. 1126), natomiast pretensje do korony zgłosili jednocześnie Wilhelm i król Norwegii – Harald III Srogi; z władcą norweskim sprzymierzył się brat Harolda, Tostig; po lądowaniu Haralda i Tostiga na północy Anglii oraz zdobyciu przez nich Yorku (20 IX 1066), wyruszył przeciw nim i 25 września wydał im bitwę pod Stamford Bridge, w której zadał im druzgocącą klęskę (król norweski zginął trafiony strzałą w gardło); już w październiku doszła go wieść, że 29 września inwazji przez Kanał La Manche dokonał Wilhelm; Harold ruszył na południe; 13 października stanął pod Hastings, gdzie czekał już Wilhelm; nie czekając na przybycie pospolitego ruszenia wolnych kmieciów (fyrd), stanął do bitwy mając 6000 znużonego długim marszem zwycięstwa; mimo to, w pierwszej fazie bitwy anglosaski mur z tarcz okazał się nie do sforsowania przez Normanów; o przechyleniu szali na rzecz najeźdźców zdecydowała zabłąkana strzała, która trafiła Harolda w oko; po jego upadku szyk Anglosasów załamał się pod uderzeniem kawalerii Normanów, większość armii rzuciła się do ucieczki, a gwardia przyboczna Harolda (huskarlowie) zostali wybici do nogi, wraz z nim samym i jego dwoma braćmi; trzeci syn Harolda z pierwszego małżeństwa (zawartego wg prawa duńskiego, nieuznawanego przez Kościół) – Magnus (1051 – po 1109) znalazł się wkrótce w Polsce i był komesem wrocławskim, a następnie mazowieckim, rezydującym w Czersku, gdzie w 1966 odkryto grób zawierający prawdopodobnie jego szkieletalizmu (jak współcześnie).
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
