Sztajer: Głos w dyskusji o PKiN
Głośno ostatnio o pomyśle zburzenia, wysadzenia w powietrze Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. W kilku słowach przedstawię swój stosunek do tego, przewijającego się cyklicznie od wielu lat, postulatu.
Tytułem wstępu: wszyscy dyskutujący na ten temat powinni mieć świadomość, że fantazmaty o wyburzeniu PKiN to taka cykliczna wrzutka, rozpalana bajaniami polityków, którzy cierpią na niepowstrzymaną konieczność wypowiedzenia się na każdy temat, gdy chodzi o kontakty z mediami. Dlatego każdemu zaleca się ochłonąć.
Po pierwsze i najważniejsze, każdorazowo zaskakuje mnie niepomiernie poparcie dla tego pomysłu przez ludzi, którzy deklarują się jako konserwatyści, i chcą widzieć PKiN wybuchający w powietrzu w imię "walki z komuną".
Konserwatyzm to antyteza rewolucji. Każdej, jakiejkolwiek. Esencją konserwatyzmu jest ewolucyjność zmian przeciwstawiona rewolucyjności. Szturm barykad, przewrót ustrojowy, wysadzanie w powietrze budynków – to transparentne symbole rewolucyjności; tej rewolucyjności, której prawdziwy konserwatysta nienawidzi jak niczego innego na świecie.
Walka z komuną metodami bolszewickimi, bolszewicką retoryką i estetyką – przedziwna hybryda.
Po drugie, nie raz już w historii niszczono budynki i artefakty: Biblioteka aleksandryjska, posągi i pomniki. Dziś się na to oburzamy, ale cóż – niszczący mieli równie dobre powody jak ci, którzy chcą dziś zrównać z ziemią PKiN. Rzecz jednak nie w tym, żeby coś anihilować – ale w jakim stylu to zrobić.
Można wybrać metodę barbarzyńska, bolszewicką – a można spróbować "ochrzcić" bądź też "podbić", wypełniając swoja symboliką i swoimi skojarzeniami kulturowymi dany obszar. Tak zrobili Rzymianie, podbijając Grecję; tak uczynił Kościół Katolicki ze spuścizną myśli pogan. Dziś jesteśmy za to owym najeźdźcom i triumfatorom wdzięczni. Trzeba być bardzo "małym", nierzeczywistym zwycięzcą, żeby poczuć naglącą potrzebę siłowej anihilacji. Świadczy ona w gruncie rzeczy o słabości.
Nie da się bowiem cofnąć czasu i uczynić komunizmu niebyłym. Da się za to bohatersko walczyć z nim 30 lat po jego definitywnym zakończeniu – co za refleks, naprawdę. Można też dołożyć tym samym kamyczek do ogródka nieustającej rewolucyjności – a skutki przyjdą natychmiast.
Bo oto dla ludzi urodzonych po roku, powiedzmy, 80., PKiN nie jest symbolem Stalina – jest symbolem Warszawy. Jego wyburzenie będzie dla nich nieczytelne, za to niezwykle rozgrzeje atmosferę i zaprzepaści szansę na sensowne zakończenie wojny polsko – polskiej.
Nie sposób nie odnieść wrażenia, że sanacja doby post – marszałkowskiej nie może wytrzymać, żeby czegoś nie rozebrać, nie zburzyć, nie wysadzić. Ledwo zmarł Piłsudski, już najgorliwsi Drystale (jak napisałby niezastąpiony Melchior Wańkowicz) planowali wyburzanie cerkwi prawosławnych na Lubelszczyźnie i Chełmszczyźnie. No, bo jak to może być, żeby obywatele II RP mogli chodzić do kościoła swojego wyznania!
Gdyby, jakby nie było, pragmatyczny Jarosław Kaczyński nie trzymał towarzystwa w karbach, mogłoby się okazać, że oni zupełnie na serio biorą projekt dekomunizacji każdej ulicy, każdego budynku łącznie z szaletami publicznymi – i być może PKiN faktycznie przestałby istnieć, ku uciesze "smoleńskiego poety" Wojciecha Wencla.
Niemniej, wystawia to jedynie świadectwo tym wanna – be sanacjom cechującym się przerostem formy nad treścią. Tak się bowiem składa, że Polska ma szansę zostać fajnym azylem dla tych Europejczyków, którzy chcieliby pożyć w spokoju z dala od terroryzmu i wściekłej politpoprawności. Wylatujący w powietrze symbol Warszawy – świetna wizytówka, nie ma co!
Last but not least, ta nieszczęśliwa wypowiedź Glińskiego pokazuje, jak bardzo politycy nie potrafią trzymać języka za zębami. Takie jowialne "hoho, jakby nasi żołnierze się postarali, to ale by drzazgi zostały z pałacu, łooooooo!" przypomina licytowanie się dwunastoletnich chłopców na trzepaku, kto spuściłby na miasto większą bombę atomową. W tej samej wypowiedzi Gliński zaznaczył oczywiście, że nie ma poważnych planów niszczenia Pałacu, ale przez dodanie tej durnej wstawki podał na tacy tak mediom, jak i rozpolitykowanym obywatelom pożywkę do bezsensownej, emocjonalnej dyskusji. Nauczcie się, do jasnej, że rzeczy, które można powiedzieć z kolegami przy piwie, niekoniecznie trzeba mówić mediom, kiedy jest się osobą publiczną.
Znalazłam w odmętach internetu w dyskusji na ten temat mądry głos Karola Piaseckiego, który za jego zgodą zacytuje, bo zbiera parę innych jeszcze argumentów: "Ale ta dyskusja jest miałka. Jedynym racjonalnym argumentem za zburzeniem jest sfera symboliczna – tylko czy naprawdę PKiN jest tak strasznym piętnem? Przez dekady został tak bardzo spolszczony i całkowicie zatracił pierwotne znaczenie, był świadkiem wielu historycznych wydarzeń – poza tym, czy jego obecność nie jest lepszym świadectwem, że komunizm nie ma nad nami władzy, że udomowiliśmy niegdysiejszy "owoc tyranii", a nie, jak barbarzyńcy, będziemy go niszczyć? Co do estetyki – przecież nie ma alternatywy, możemy sobie gdybać, że "mogliby wspaniałą katedrę postawić", "odbudować przedwojenne kwartały", ale to jest bajdurzenie, nic takiego nigdy się nie stanie. Wybór to albo jedyny dość estetyczny wysokościowiec w centrum, albo kolejne szklane kloce urągające przyzwoitości. Jak chcecie hurrdurzyć o polskiej dumie, to się zaangażujcie w odbudowę Pałacu Saskiego, bo to jest realny cel."
Pozwolę sobie zamknąć wizerunkiem innego budynku, którego również będę bronić niczym Rejtan, BO PO PROSTU MUSI ZOSTAĆ.
Agnieszka Sztajer
Kategoria: Agnieszka Sztajer, Myśl, Publicystyka, Społeczeństwo
Uczciwa i wartościowa argumentacja nie pominęłaby rozbiórki w latach 1920-tych soboru Aleksandra Newskiego w Warszawie : https://pl.wikipedia.org/wiki/Sob%C3%B3r_%C5%9Bw._Aleksandra_Newskiego_w_Warszawie
Nie mylić konserwatyzmu (zachowanie porządku społecznego i tradycyjnych wartości) z wstecznictwem (zachowanie czegokolwiek).
PKiN postawiono wbrew naszemu porządkowi i wartościom.
Dokładnie – chrzcić a nie wycinać w pień!
Trzy uwagi.
1. Ilekroć pojawia się taka dyskusja, należy przede wszystkim zastanowić się, od czego to ma odciągnąć naszą uwagę. Bo wydaje się nad wyraz wątpliwie że wicepremier (bo to Morawiecki zaczął temat) będzie podejmować tak nieistotne-acz-chwytliwe tematy, jeśli celem tego nie jest właśnie żeby temat chwycił.
2. Bywają akcje które są po prostu nijakie w kwestii oceny ideologicznej czy moralnej. Wyburzenie PKiN jest takim przypadkiem. Ani nie jest to dobrem, ani złem. Ani nie jest to akcja antykonserwatywnej rewolucji (porównanie do wyburzania cerkwii na wschodzie Polski jest totalnie nie na miejscu, bo ich budowa nie była gwałtem dokonanym przez okupanta), ani nie jest to akcja konieczna dla przywracania konserwatywnego ładu (zamek cesarza Wilhelma dalej stoi w Poznaniu, i nikt nie narzeka). Jest to temat do rozważenia na spokojnie, Na pewno nie należy propozycji wyburzenia od razu wyklinać jako sprzecznych z konserwatyzmem, czy jako wynikających z ducha małości, bo istnieją równie dobre konserwatywne argumenty na rzecz wyburzenia PKiNu – oraz przeciwko zwolennikom jego zachowania.
2. A poza tym, zgoda z użytkownikiem "kpharck". Konserwatyzm nie oznacza stopniowego działania w każdej sferze; sprzeciw wobec rewolucji może być stopniowy w tym sensie że nie zawsze da się wszystko, ale kiedy już jest możliwość działania, to działanie nieraz musi być ostre i wręcz "rewolucyjne". Mówiąc obrazowo: jeśli ktoś wpadł do rynsztoku, to nie będzie, w imię konserwatyzmu, stopniowo się z tego rynsztoku wycofywał, ani też nie będzie czekał aż jego ubrania same wywietrzeją ze smrodu, tylko podejmie nagłe i rewolucyjne działania – wróci do domu, weźmie kąpiel, i założy nowy strój.
RE: "Walka z komuną metodami bolszewickimi, bolszewicką retoryką i estetyką – przedziwna hybryda."
Czyli pani Sztajer (czy pan Matuszewski? nie bardzo rozumiem kto jest autorem powyższego tekstu) popiera "walkę z komuną" polegającą na nie niszczeniu ale trzymaniu rekwizytów komunistycznych? Więc wg pani Sztajer (pana Matuszewskiego?) wypowiadanie się pozytywnie o zburzeniu sowieckiego-stalinowskiego "pałacu kultury" to "bolszewicka retoryka"?
Czy w rzeczywistości okazem komunistycznej-bolszewickiej retoryki nie jest twierdzenie, że walka z komuną to nie pozbywanie się rekwizytów komuny ale zachowywanie ich? Czy okazem bolszewickiej retoryki nie jest twierdzenie, że wypowiadanie się pozytywnie o zburzeniu sowieckiego-stalinowskiego "pałacu kultury" to "bolszewicka retoryka"?
Na koniec, czy okazem komunistycznej-bolszewickiej retoryki nie jest oskarżanie oponentów o swoje własne złe czyny, np. antybolszewików (takich jak PiS) o bolszewizm?
Fajny ten "konserwatyzm" pani Sz. (czy pana M.) ! Przywodzi na myśl takie ciała jak KOD, Partia Razem, SLD i PZPR. :)