Fryderyk III Habsburg
600 lat temu, 21 września 1415 roku urodził się w Innsbrucku Fryderyk III Habsburg [Friedrich III. von Habsburg], syn księcia Styrii, Karyntii i Krainy, Ernesta Żelaznego i Cymbarki, córki Siemowita IV, księcia mazowieckiego; w wieku 9 lat objął formalnie dziedzictwo po ojcu, lecz faktyczne rządy przejął w 1435; jako najstarszy krewny (jednorocznego) króla Niemiec (Rzymian) Albrechta II Habsburga, został po jego śmierci (27 X 1439) wybrany przez elektorów Rzeszy królem Niemiec (2 II 1440); 19 marca 1452 został koronowany w Rzymie przez papieża Mikołaja V cesarzem Świętego Cesarstwa Rzymskiego; od 1457 był również arcyksięciem Austrii; podczas swojego długiego panowania odbudował autorytet cesarstwa oraz umocnił dominującą w nim rolę Austrii (co wyrażał akronim AEIOU – Austria est imperare orbi universum) i dynastii habsburskiej, wybieranej już odtąd (z jednym wyjątkiem) nieprzerwanie na cesarzy rzymskich (od 1508 – rzymsko-niemieckich) aż do likwidacji cesarstwa w 1806; czynił to m.in. poprzez umiejętnie aranżowane małżeństwa członków dynastii, zgodnie z dewizą: „niech inni prowadzą wojny, a ty, szczęśliwa Austrio (felix Austria), żeń się!”; w 1442 wydał konstytucję Reformatio Friderici, zapoczątkowującą proces ujednolicania niemieckiego systemu prawnego; za jego panowania Sejm Rzeszy uchwalił (1471) zakaz prowadzenia wojen prywatnych; w wojnie trzynastoletniej Polski z zakonem krzyżackim sprzyjał (biernie) Krzyżakom, lecz później współpracował z Jagiellonami; w 1486 doprowadził do wybrania swojego syna Maksymiliana na koregenta cesarstwa (vivente imperatore); zmarł w 1493 roku i został pochowany we wspaniałym grobowcu z czerwonego marmuru w wiedeńskiej katedrze św. Szczepana – arcydziele późnogotyckiej rzeźby dłuta Mikołaja z Lejdy.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
